Rozlewisko Kostrzyneckie

Wielu z nas marzy o podróżach do dzikiej Amazonki. Niewielu jednak odważy się zainwestować swoje oszczędności i wyruszyć na wyprawę. Niewielu też jest w stanie znieść myśli o ukąszeniach ogromnych pijawek i komarów roznoszących malarię, nie wspominając o jadowitych wężach i gryzoniach.A gdyby tak poszukać polskiej Amazonki? Jeśli spojrzeć na mapę województwa zachodniopomorskiego, to z łatwością można zauważyć niebieską linię Odry. Krętą, rozlewającą się i rozwidlającą. Teraz trzeba tylko wybrać miejsce. Na początek warto zobaczyć obszar ciągnący się wzdłuż drogi od Starego Kostrzynka do Siekierek (dojazd drogą z Cedyni do Osinowa Dolnego, i dalej na południe). Podążając tą drogą, bez względu na rodzaj transportu, można obserwować naturalnie zalewane przez Odrę tereny, zwane Kostrzyneckim Rozlewiskiem, które są starorzeczem Odry. Krajobraz zadziwia szczególnie wiosną, kiedy soczysta zieleń otacza niebieskie tafle wody i komponuje obrazy niczym z najlepszych magazynów podróżniczo – przyrodniczych. Poziom wody jak i powierzchnia jego lustra ściśle zależy od poziomu wód w Odrze. Zjawisko wylewu wód i późniejszego jej cofania się do głównego koryta rzeki sprzyja powstawaniu późnowiosennych ,,księżycowych” krajobrazów, gdzie dywan glonów pokrywa rozległe łąki.

Pora roku na wizytę nie ma znaczenia, choć aby zobaczyć, jak naprawdę tętni polska Amazonka, najlepiej sprawdzić to w maju, po kilku ciepłych i słonecznych dniach. Gwar ptaków, żab i innych mieszkańców tej krainy słychać gdy tylko na chwilę staniemy i w skupieniu pozwolimy, aby odgłosy swobodnie do nas docierały. Mają tu swój dom prawie wszystkie gatunki polskich płazów: traszki, grzebiuszka ziemna, ropucha szara, zielona i paskówka, żaby zielone oraz żaby brunatne. Wspólnie w ciepłe wiosenno – letnie wieczory koncertują najgłośniej. W płytkich nagrzanych wodach można zaobserwować gołym okiem całe chmary ich kijanek żerujących wśród innych mieszkańców wód. Coś co można spotkać tylko tu i w takiej ilości to najmniejsza, w tej strefie klimatycznej, pływająca paproć wodna salwinia pływająca, która tworzy zielone kobierce unoszone po rozlewisku. Niewielu jest pasjonatów owadów, ale ci którzy lubią jednak podglądać te miniaturowe formy życia, znajdą wiele okazji do obejrzenia całej gamy gatunków kolorowych ważek, włącznie z największymi dochodzącymi do prawie 10 cm żagnicami.

Ta bogato wyposażona stołówka Kostrzyneckiego Rozlewiska to istny raj dla ptaków. Swoje młode wychowują tutaj takie gatunki jak: perkozy, zauszniki, gęgawy, nurogęsi, gągoły, ohary, kropiatki, płaskonosy, krakwy, świstuny, rożeńce, cyranki, głowienki, czernice, żurawie, ostrygojady, kokoszki wodne, derkacze, czajki, rycyki, kuliki, sieweczki rzeczne, brodźce piskliwe, mewy śmieszki, rybitwy zwyczajne i czarne, dostępne publikacje podają ponad 150 gatunków. Na polowania zapuszcza się tu największy polski ptaki drapieżny bielik a także błotniak stawowy i łąkowy. Nocą natomiast można usłyszeć rzadką sowę puchacza. Ptaki upodobały sobie to miejsce nie tylko latem ale również w czasie wiosennych i jesiennych przelotów. Można wówczas obserwować przelatujące klucze gęsi, łabędzi i żurawi, które słychać z oddali jak w gwarze wykłócają się miedzy sobą. Odpoczywają one na Kostrzyneckim Rozlewisku szczególnie w nocy, po trudach wędrówki lub wieczornej kolacji.

Rozlewisko Odry, a właściwie jej stare jej koryto, z płyciznami, szuwarami, zaroślami, bardziej i mniej nasłonecznione, dla bardziej i mniej płochliwych gatunków, jest wyjątkowym miejscem nie tylko w skali naszego regiony ale również całej Europy. Prawne formy ochrony nakładają się tu niczym warstwy kremu w torcie: Cedyński Park Krajobrazowy, użytek ekologiczny ,,Kostrzyneckie Rozlewisko”, proponowany rezerwat przyrody oraz obszary Natura 2000, wyznaczane zgodnie z kryteriami Unii Europejskiej: ostoja ptasia ,,Dolin Dolnej Odry” i ostoja siedliskowa ,,Dolna Odra”. Dodatkowo wymienione wyżej gatunki podlegają ochronie prawnej. Odwiedzając to miejsce pamiętajmy, że my ludzie jesteśmy tylko gośćmi w tej dzikiej krainie i nie zakłócajmy spokoju miłościwe tu panującej przyrodzie.

W trakcie naszej podróży warto zaopatrzyć się w lornetkę i zatrzymać się wzdłuż drogi (Osinów Dolny – Stare Łysogórki) w miejscach gdzie widać rozlewiska i gdzie można obserwować polujące, migrujące lub żerujące ptaki. W Starej Rudnicy zejść do starej przeprawy przez Odrę, drogi okresowo zalewanej wodą, a przed Siekierkami powstaje punkt widokowy na starym moście kolejowym, skąd rozpościera się wyjątkowy krajobraz na zastoisko Odry i gdzie można posłuchać koncertujących żab.