Markocin

MARKOCIN (do 1945 r. – niem. Vw. Markenthun)

LOKALIZACJA
Markocin położony jest w południowo-zachodniej części woj. zachodniopomorskiego i północno-zachodniej części gminy Cedynia, po północno-wschodniej stronie lokalnej drogi Lubiechów Dolny – Bielinek. Od płd.-wschodu wieś sąsiaduje z Lubiechowem Dolnym (odległość ca 2 km), a od północnego-zachodu z Bielinkiem (odległość ca 2 km) . Wieś posadowiona jest na północno-wschodnim krańcu Żuławów Cedyńskich (terenu zalewowego Odry); tereny wokół wsi porośnięte są lasem (Puszcza Piaskowa). Obszar wsi pofałdowany. Osada położona jest na terenie Cedyńskiego Parku Krajobrazowego, na granicy rezerwatu przyrody Bielinek.

RYS HISTORYCZNY
Pierwsza wzmianka: I poł. XIXw.
Pierwotna własność wsi: rycerska

Osada powstała w 1. połowie XIX w. na terenie Żuławów Cedyńskich, wykształconych w XVIII w. po podjęciu prac melioracyjnych i regulujących nurt Odiy. W 1850 r. miejscowość w posiadaniu von Endella jako folwark Lubiechowa Górnego. W 1870 r., po małżeństwie z panną von Endell, właścicielem Markocina został Robert von Keudell. To właśnie z jego inicjatywy doszło do gruntownej modernizacji folwarku w latach 70- i 80-tych tego stulecia.

HISTORYCZNA FORMA WSI
Układ przestrzenny
– pierwotny: folwark
– XIX i 1 poi XX w.: folwark z kolonią mieszkalną

W XIX w. osadę tworzył zespół folwarczny o liniowej, otwartej kompozycji, położony po północno-wschodniej stronie drogi Lubiechów Dolny – Bielinek. Pierwotnemu majątkowi towarzyszyły później – odnotowane już na mapie z końca XIX w. – dwa budynki, najpewniej gospodarcze, położone po południowej stronie wału przeciwpowodziowego.

Zabudowa
– pierwotna: folwark
– XIX, 1 poŁ XX w.: zespół folwarczny Z dwubudynkową kolonią mieszkalną

Brak informacji o formie architektonicznej, konstrukcji i rozmieszczeniu elementów pierwotnej zabudowy folwarku. Można jedynie przypuszczać, że obiekty te nie miały charakteru trwałego, bowiem już w latach 70- i 80-tych XIX w. doszło do całkowitej wymiany zabudowy. Wybudowano z cegły ceramicznej dwie stodoły i budynek inwentarski (obora), a także – nieco później – towarzyszące im dwojaki dla robotników folwarku. W sensie typologicznym i funkcjonalnym opisywane obiekty nie wykazywały odstępstw od powszechnie występujących wzorców budownictwa folwarcznego końca XIX w.

Elementy funkcjonalne wsi
Folwark: opis powyżej

WIEŚ WSPÓŁCZESNA
Układ przestrzenny: osada pofolwarczna o układzie liniowym

Współcześnie Markocin charakteryzuje się kompozycją liniową i symetrią rozplanowania. Budynki rozmieszczone są po wschodniej i zachodniej stronie drogi wyprowadzonej z głębokiego wąwozu, przecinającego teren rezerwatu przyrody. Zanikły — prawdopodobnie w pierwszych latach po 1945 r. – zabudowania po południowo-zachodniej stronie drogi Lubiechów Dolny — Bielinek.

Zabudowa
zespół pofolwarczny; układ zwarty, liniowy

Współcześnie zabudowę Markocina tworzą obiekty dawnego zespołu folwarcznego, rozmieszczone symetrycznie po wschodniej i zachodniej stronie wybrukowanej drogi wiejskiej. Ceglane, nietynkowane, dekorowane detalem architektonicznym budynki gospodarcze (stodoła i budynek inwentarski) wzniesione zostały w latach 70-80-tych XIX w. (na szczycie dachu stodoły data 1874 r.), dwurodzinne budynki mieszkalne nieco później. Dwojak nr 3 (po stronie południowo-zachodniej jest częściowo przebudowany).

Elementy funkcjonalne wsi
zespół pofolwarczny (Opis powyżej)